بِسْمِ اللَّه وَ لَهُ الْحُكْمُ وَ
إِلَيْهِ الْمَصِيرُ
آزادی رشد
و ترقی و آزادی انحطاط و هرزگی
بدون وجود آزادی
(در هر بعدی از ابعاد
زندگی) انتخابی نمی توان داشت و کاری نمی
توان انجام داد،
و با عدم آن همه
چیز قفل و راکد و مجهول و نامشخص می
ماند، بنحوی که دنیای بشری بسیار بی حرکت و بی تحول
و عقیم و نازا می شود. و
اینهم ناشی از این واقعیت است که آزادی زمینۀ آگاهی و شفافیت، انتخاب و
تجدید نظر در انتخابها، و راه مُیَّسر نمودن تغییر و تحول در زندگی است.
بنابر این، آزادی نه برای بلاتکلیفی و بلامسئولیتی، و نه برای
پایمال کردن مرزهای دینی و انسانی، بلکه برای فعال شدن و حرکت کردن و انجام
دادن مسئولیتها، و خلاصه برای ممکن کردن و
«بازگذاشتن
دروازۀ انتخاب»
است. چنین وضعی مظهر آزادی و آزاد زیستن است، چرا که: انتخاب که
عبارت از ترجيح و گزينش چيزى و فکرى و روشى است (براى رسيدن به اهداف و
مقاصدى)، زمانى مطرح می شود که در پشت خواست و نياز (اعم از مادى و معنوى)
اراده اى وجود داشته باشد، اراده اى که صاحب خواست و نياز
را قادر به تصميم گيرى میکند و حرکت
او را جهت رسیدن به هدف و مقصد میسر می سازد. و این کاری است که در وضع
استبدادی خیال و افسانه و غیر ممکن است، چونکه سلطۀ استبدادی و سرکوب
کننده، بشریت را
«مسلوب الاراده» و فاقد توان و حرکت
میکند
(نقل از:
پرچم
ایران و شعارهای سماء).
از منظر
توحیدی قرآن ذات بشر آزاد خلق شده است
(لَهَا مَا كَسَبَتْ وَ عَلَيْهَا
مَا اكْتَسَبَتْ)، بدین معنا که هر
انسانی طوری خلق شده که میتواند مسیرهای متفاوتی را اختیار نماید. عکس
حیوانات که مسیر و ماهیت مشابهی دارند و از وضعیتِ متفاوت محروم میباشند. و
این بدین معناست که حیوانات ذات و نهاد آزادی ندارند، و بدین خاطر
نمیتوانند سرنوشت مختلفی پیدا کنند. کمااینکه انسانها و جوامع بشری هنگام
رکود و توقف و دوران انحطاط و استبداد (که آزادی و عقول بشری بسیار خنثی
میشود)، خیلی مشابه و نزدیک به یکدیگر می گردند و دچار تک نظری و تک فرهنگی
می شوند. و خاصتا این وضعیتِ خواب آلود و تحمیلی «پیش از قیامهای آزادیبخش
- در طول تاریخ» بسیار قابل مشاهده است، و در قرآن حکیم نیز این توَحُّد و تشابهِ غیر ارادی
چنین منعکس شده است:
وَ مَا كَانَ
النَّاسُ إِلَّا أُمَّةً وَاحِدَةً فَاخْتَلَفُوا (یونس - ۱۹):
«و مردم جز امت واحده و مشابهی نبودند، و بعد از بعثت و خیزشِ توحیدی دچار
اختلاف شدند».
و طبعا این نوع توحد
و تشابه غیر از اتحاد و انسجام ارادی و عقلانی و اخلاقی است (که بشریت در
سایۀ آزادی و طی کردن مراحل رشد و ترقی میتواند بدان دست یابد)، و امت
واحدۀ شورایی نماد این وضعیت متعالی است که مسلمین و جوامع اسلامی با «مبنا
قرار دادن توحید و آزادی و اسلامی اجتهادی» میتوانند آن را احراز نمایند،
همانطور که در گذشته در این راستا قدمهای اساسی برداشتند.
بنابر
این و با توجه به ذات و ماهیتِ آزاد بنی آدم (بعد از تولد و بر حسَب محیط
خانوادگی و اجتماعی و وضعیت سیاسی و اقتصادی، و همچنین با توجه به راه و
روشی که هنگام رشد و بلوغ عقلی اختیار مینماید)،
آزادی بشر دو مسیر متضاد را طی می کند: یکی مثبت و رشد دهنده، و
دیگری منفی و انحطاط آفرین. مسیر اولِ آزادی مایۀ تجلی اراده و انتخاب و
موجب رشد و ترقی می شود، و در سایۀ آن، تعلیم و تربیتِ فرد و اجتماع امکان
پذیر می گردد، و به تبع آن، با طی شدن مراحل رشد و ترقیِ بشر و عبور از
«استبداد و فقر ذو الابعاد و انحصار در نیازهای غریزی»، وضعیت ابتدایی و
رشدنیافتگی پایان می یابد، و انسانها اصلِ:
«آزادی، انتخاب، التزام» را متحقق و آیۀ
«قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّىٰ»
را جامۀ عمل می پوشند. و این همان آزادی رشد و ارتقاء و آزادی سازنده است،
و طبعا این آزادی بشریت را به سر منزل مقصود می رساند.
اما مسیر دوم آزادی، بشر رها شده را بسوی انحطاط و هرزگی و ناتوانی و
درماندگی و خُسران و بازندگیِ
دنیا و آخرت
می برد: مسئولیتها را زائل و انسانها را در امیال غریزی «غرق و رها» می
سازد، و متعاقب آن، جهالت و تنازع و ناامنی و همچنین
فقر و استبداد و بردگی
و ارباب متفرقه و...... روی زمین ظاهر می شوند، کمااینکه تاریخ بشر مملو از
این وضعیت اسفناک می باشد. و این آیۀ بزرگ سند این حقیقت تلخ است:
ظَهَرَ
الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ
لِيُذِيقَهُم بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ (روم - ۴۱):
«ظهور فساد بر روی زمین حاصل فسادکاری بشر است، فسادی که بخشی از
عواقب ناگوار را به انسانها می چشاند، ای بسا در روش خودشان تجدید نظر
کنند».
و طبعا اگر فقط مسلمین بدین آیۀ اساسی توجه می کردند، تمام وضع خراب و
ویران خود را به گردن خالقشان نمی انداختند؛ و خود را از هر اقدام و عملی
معاف! نمی ساختند؛ و با تماشاچی شدن و نیز همراهی و همکاری با اعدای توحید
و آزادی، و مشابه شدن کافر و مسلمان در میدان عمل! در فاسد شدن دنیا شریک
نمی شدند.
پس،
آزادی هدف نیست، وسیله است، دروازه است، راه رفتن است، مایۀ حرکت است، و
عدمش موجب توقف و رکود می شود. و مهم اینست که از این دروازه و از این راه
و در این حرکت به کجا می روی؟ و متأسفانه اینجای آزادی و این
دو راهۀ کلیدی
زیاده از حد «فراموش و اِهمال»
شده
است. و البته بدیهی است که عمدی در کار است تا روی این موضوع زیاد تأکید
نشود؛ و دشمنان آزادیِ رشد و ارتقاء دوست دارند که این دو راهۀ
سرنوشت ساز هیچ وقت
مکشوف نگردد، بلکه میخواهند همیشه مکتوم و تاریک! بماند. و همین است که
آزادی و آزادیخواهی (که اساس حرکت و مسیر خیر و شرّ در دنیا و آخرت میباشد)
یک لفاظیِ مجهول الهُوّیه شده است؛ و هر کسی و هر طرفی (بدون توجه به
مُحتوی) آن را عَلَم و تکرار مینماید. و در این میدانِ بی مُحتوی و مسخ
شده، مستبدین، اهل فسق و فساد، و آنهایی که دنبال
«فسادکاریِ بلاحدود» هستند؛ بر آزادیخواهان و طالبانِ «آزادیِ اراده
و انتخاب و رشد و ترقی» دست بالا پیدا کرده اند. البته معلوم است که سلطه گرانِ حیله گر و شکارچی (و کلا اهل فسق و فساد) آزادی و رها شدگی را برای انحطاط و شکار بشر! و غرق شدن انسانها در ابتذال و هرزگی و بی ارادگی، و به تبع آن بلاتکلیفی جوامع بشری و غافل شدن از مسئولیت هایشان میخواهند. و در اینجاست که بود و نبود آزادی و مواضع «موافق و مخالف با آزادی» بهم می رسند و بین آنها تفاوت چندانی باقی نمی ماند؛ بدینصورت که: آزادی میشود بی قیدی (بی مسئولیتی)، که منتهی به پوسیدگی و گندیدگی و انحطاط و فساد فراگیر و ذلت و حقارت و رکود می گردد؛ کمااینکه عدم آزادی نیز مساوی است با استبداد و خفقان و سلب رأی و انتخاب، و متعاقب آن، سکوت و رکود و عقب ماندگی و محرومیت و....... و همین وضع است که همیشه اصل مشکلِ بشر بوده است: فقدان امری یا وجود فاسدش! و این مسئله در رابطه با هر چیزی (و من جمله در رابطه با دین توحیدی اسلام) صدق میکند. و طبعا کسان و جهاتی که (در مراحلی) آزادی را کلمۀ خبیثه تلقی کرده؛ و نیز آنهایی که آزادی را اساس انسانیت! دانسته اند؛ بیخود حرف نزده اند، بلکه چنین مواضع ظاهرا متضادی در محیط و دورۀ خودش معناها داشته، و حتی بیشماران با آنها موافقت داشته اند. کمااینکه تا همین اواخر، آزادی و آزادیخواهی (در قاموس کمونیستی) لیبرال منشی و گرایش به سرمایه داری غرب محسوب می گشت؛ همان چیزی که امروزه (و با زوال نظامهای کمونیستی) عکس آن بی داد می کند! و آزادی و آزادیخواهی (بدون توجه به ماهیت و مُحتوی و اهداف آن!) همه چیز، اول و آخر، و ظاهر و باطنِ موج زدگان شده است. غافل از اینکه این موج مُخرب و ویرانگر نیز «بنابر ماهیت ضد بشری و بی نتیجه بودنش!» سپری می شود و وضع دیگری پدیدار خواهد گشت. و طبعا اگر جهات و جریاناتِ «مسئول و وظیفه شناس و هدفدار» نتوانند اوضاع را مهار نمایند، روزگار و امواج متضاد و آزادی ستیزانه ای را شاهد خواهیم بود، که آزادی و آزادیخواهی را (در کلیت خودش) حمل بر «پستی و انحطاط و دون شخصیتی» خواهد کرد. غالب و صاحب اراده؛ یا نفسانی و محیطی؟! نفس آزاد و انتخابگر و نفس مُنحط و بی اراده: آزادی در نفس و وجودی انتخابگر و صاحب اراده متجلی می شود، نفس و وجودی که عقل و اخلاق بر آن حاکم بوده و عوامل اسارت و بی ارادگی (نفسانیت و محیط زدگی) در آن مغلوب و منتفی شده است، و نص قرآنِ مُنزَل صاحبان چنین نفس متعالی و رشد یافته ای را چنین وصف کرده است: فَبَشِّرْ عِبَادِ، الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَٰئِكَ هُمْ أُولُوالْأَلْبَابِ (زُمَر - ۱۷ و ۱۸): «بشارت باد بر کسانی که (بنابر ماهیت آزادشان) هر سخنی را می شنوند، و آنگاه (بنابر آزادمنشی و توان انتخابگری) از بهترین ها تبعیت و پیروی می کنند، آنها کسانی اند که الله هدایت شان کرده و صاحب عقل و خرَد می باشند». اما نفس و وجودی که قوای غریزی و بلاتربیت بر آن غلبه نموده و محیط غیر انتخابی بر آن احاطه کرده است (نفس مُنحط و هرزه) چنین لیاقت و ظرفیتی را از دست داده، و برای عقل و اخلاق و اراده (رشد و ترقی) بی زمینه و بی گنجایش گشته است، و صاحبان ناتوانش مصداق این آیۀ قرآنی هستند: إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ مَا تَهْوَى الْأَنفُسُ وَ لَقَدْ جَاءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ الْهُدَىٰ (نجم - ۲۳): «جز گمان و توهمات و آنچه هواهای غریزی اقتضاء نماید تبعیت نمی کنند؛ و این در حالیست که از طرف خالقشان هدایت و راهنمایی شده و به راه توحید دعوت شده اند». کمااینکه در سورۀ فرقان همین وضعیت و داستان هواپرستان بصورتی رسا بیان و به نمایش در آمده است، و مُعرّف کسانی است که هوی را مصدر حرکت و خدای خویش نموده اند؛ و اصول و قواعدی (غیر از هواها و امیال غریزی) برای زندگی کردن ندارند: أَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَٰهَهُ هَوَاهُ أَفَأَنتَ تَكُونُ عَلَيْهِ وَكِيلًا (فرقان - ۴۳): «آیا دیدی آنکه هوایش را خدا و مصدر خویش نموده است! پس چگونه می توانی وکیلَش گردی و مسئولیتش را پذیرا شوی؟!». و این بدان معناست که یک عنصر «نفسانی و محیطی و تابع هوی» سرنوشت مجهول و غیر قابل پیش بینی دارد؛ و نمیتوان روی موضع و حرف و عهدش زیاد حساب کرد. و طبعا در همۀ میادین زندگی، وقتی هوی و امیال غریزی و رشد نیافته اصل و مبنا باشد و «هر کسی تابع هوای خود گردد» چیزی درست نمی شود، و حتما هواپرستی و حرکت بر اساس آن و مبنا کردنش، نشانۀ انحطاط و هرزگی است نه آزادی و آزادیخواهی. بگذریم از اینکه اگر هواپرستی آزادی و آزادیخواهی بود؛ همۀ جوامع بشری تا حال (و من البدایه!) آزاد شده بودند و مبارزه ای هم لازم نمی آمد.
غلبۀ هوی و غرایز بر بندگان مغلوب:
نگاه به پایین،
یأس از ارتقاء، شخصی شدن، و متعاقب آن، حرکت به پایین، غرق شدن در نفس و
محیط، و تعاملات غریزی، به مثابۀ توقف رشد یابندگی و سیر انحطاطی و غفلت
از میادین عقیدتی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی است. و این همان
سیر و جهتی است که سلطه گران و اخوان الشیاطین سعی می کنند (به هر وسیله ای
- تهدید و تطمیع و تبلیغ) فرد و اجتماع و کلا بشریت را در مسیر تبعیت از
غرایز کور و اولیه اندازند؛ تا مانع رشد و ترقی او گردند. عکس خط و منهج
توحیدی، که مبنی بر هدایت بشر بسوی تزکیه و پاکسازی نفس و آزادی از هوی و
غرایز کــور و اولیه (و وصول به آزادی ذاتی و ظهور اراده)، و به تبع آن
وصول به زندگی توحیدی و اُخوّت اسلامی است:
وَ نَفْسٍ وَ مَا سَوَّاهَا،
فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَ تَقْوَاهَا، قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا،
وَ قَدْ
خَابَ مَن دَسَّاهَا (شمس - ۷ و ۸ و ۹ و ۱۰):
«قسم به نفس بشر و آنچه بدان آراسته شده است، نفسى که الله بدان فسق
و فجور و تقوى و انضباط الهام و جا داده است، پس به تا کيد پيروز و نجات
يافت آنکه نفس خود را پاک و تزکيه نمود، و شکست خورده و زيانکار شد آنکه
نفس خود را آلوده کرد و به فساد و انحراف کشاند».
و در این راستا و برای سهل العبور شدنِ راههای انحطاطی و اسارت آور، سلطه
گران و اخوان الشیاطین آنها را مفتوح و آزاد و پیش پای مردم می گذارند؛ و
جنسیت، مَست کاری، اعتیاد و تخدیر، ماده گرایی، مدرک خواهی (که در انحصار
نهادها و مؤسسات استبدادی و استعماری و سلطه گرانه است) و....... نمونه این
طُرُق انحطاطی و اسارت آور هستند، و این یعنی «بستن راههای رشد و ترقی! و
باز کردن راههای انحطاط و هرزگی - منع رشد و آزادی فساد). و این در حالیست
که نفس پرستی (و مغلوب نفسانیات شدن) بیانگر غلبۀ نیروهای کور و غریزی و
بلاتربیت است و مصداق واقعی:
«وَ
قَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا»
میباشد. و طبعا حاکمیت نفس کور به مثابۀ تجلی و حاکمیت توحش
است، و «سلطه گری و مادیگری و غلبۀ جنسیت» نمودهای اساسی آن هستند: سلطه
گری به استبداد و انحصار طلبی منتهی می شود؛ مادیگری سر از خودپرستی و
تبعیضات اقتصادی و نظام سرمایه داری در می آورد؛ و غلبۀ جنسیت هم فاصلۀ
چندانی بین بشریت و حیوانیت باقی نمی گذارد و ارزشهای انسانی و روابط
اخلاقی را جدا زیرپا می گذارد.
بنابر
این، آزادی و اختیار (و
قدرت انتخاب) رابطۀ تنگاتنگی با نفس عقلانی و اخلاقی و صاحب اراده دارد،
همانطور که مغلوبیتِ ذاتی و انحطاط و هرزگی روی دیگر اسارت و بی ارادگی و
نفسانیت است و مکمل یکدیگر هستند. پس، آزادی یعنی توان حرکت و فعالیت، و
توان حرکت و فعالیت نیز نمــاد اختیار و اراده تلقی می شود. و از این جهت
کسی که صاحب اختیار و اراده گردیده و طاقات و تواناییهای خود را متحرک و
فعال نموده، غالب و پیروز است و آمر و صاحب نفس خود می باشد. و چنین کسی
شایستگی و زمینۀ آن را دارد که به «نفس مُطمئِنّه» برسد، نفسی که علاوه بر
مهار شدگی، عقلانی و اخلاقی و مؤمن و عقیدتی شده است. و این همان نفسی است
که محل رضایت الله است، و هدف تربیتی و تعلیماتی قرآن نیز ظهور انسانهایی
با این نــوع ذات و ماهیت است:
يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ، ارْجِعِي إِلَىٰ رَبِّكِ
رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً، فَادْخُلِي فِي عِبَادِي، وَادْخُلِي جَنَّتِي
(فجر - ۲۷ و ۲۸ و ۲۹ و ۳۰):
«ای نفس و ذاتی که به ثبات و آرامش رسیده ای،
به سوی خالقت برگرد، در حالی که راضی و محل رضایت هستی، پس به صف بندگان من
درا و داخل بهشت من شو».
و طبعا روی این
مفاهیم است که
در ادبیات
توحیدی اسلام و در قوامیس لغوی مسلمین، آزادی به معنای
«اختیار، شرافت، و اخلاص»
آمده است، و انسان
آزاد یعنی انسانی که صاحب اختیار (مختار) و صاحب شرافت (شریف) و صاحب اخلاص
(مُخلص) می باشد. و در مقابل انسانِ آزاد و شریف، انسانِ
«محبوس و
بی اراده»، «ذلیل و بی شخصیت»، و «پَست و
غریزی»
قرار دارد،
که مسخ و ساقط و فاسد بحساب می آید، که در طول
تاریخ و همیشه ننگ بشریت بوده است. در این رابطه بدین مطلب مبسوط مراجعه
شود:
خَلقت مُختار بشر و مَنهج آزادیبخش قرآن).
و اما نفسی که
ناتوان و بی اراده شده و غرایز اولیه و تربیت نشده او را زیر سلطه گرفته و
احاطه کرده اند، و به هر سویی می کشانند؛ نفسی مغلوب و بی اختیار و ناتوان
قلمداد می شود، و بنابر ذلت و انحطاطی که دچارش گردیده (و پوسیده و متعفن
گشته است) کاری از دست آن ساخته نیست. و طبعا تمام ناتوانی ها و بی اخلاقی
ها و عدم التزامها و بی ثباتی ها از همین ماهیت حقیر و مغلوب شده سرچشمه می
گیرند، و بردگی و اعتیاد و فحشاء و مزدوری و خیانتکاری و پیمان شکنی
و...... جزو مظاهر آن قلمداد می شوند. اینست که
«آزادی هوس بازی نیست»؛
بلکه
قدرتِ اراده و انتخاب است، که در غلبۀ قوای عقلانی و اخلاقی بر قوای ناتوان
کننده و مغلوب کننده پدید می آید، و «عزم راسخ» و «التزام به مبانی اخلاقی»
و «عمل بر مبنای درک و تشخیص» نمودهای اساسی آنند. کمااینکه «بی ارادگی و
بی اخلاقی و بی ثباتی» مظاهر انحطاط و هرزگی و مایۀ گرفتاری و اسارت می
باشند. و آیۀ ۵۰ از سورۀ قَصَص بنحوی رسا این مردمان ناتوان و مغلوب را
چنین معرفی می کند:
فَإِن لَّمْ يَسْتَجِيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا يَتَّبِعُونَ
أَهْوَاءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ
هَوَاهُ بِغَيْرِ هُدًى مِّنَ اللَّهِ (قَصَص - ۵۰):
«پس اگر شما را استجابت نکردند و اوامر شما را گردن ننهادند، بدان که آنها
از هوای خود تبعیت می کنند، و آنگاه چه کسی گمراه تر از کسی است که تابع و
مطیع هوای خود شده است، بدون دلیل و هدایتی از طرف الله».
تا آلوده تر بهتر؛ هدف سقوط حداکثر است!
جستجوی آزادیِ حداکثر! در آلودگیِ حداکثر! و غرق بشریت در نفسانیاتِ
ویرانگر؟!
همانطور که می دانیم امروزه «اعتیاد و بدمَستی»، «فحشاء و تن فروشی»،
«روابط قوم لوطی»، «افسانه بازی نژادی و مذهبی»، «لختی گری و آوازخوانی
جنسی»، و خاصتا الحاد و اسلام ستیزیِ خصمانه (که شغل اصلی سلطه گرانِ برده
آفرین است)، و دیگر مفاسدی که آخرین مراحل
«انحطاط و هرزگی و تعفّن» بحساب می آیند، به مثابۀ نمادهای آزادی و
آزادیخواهی تحمیل و تلقین می شوند و توسط مصادر خبری و فرهنگی و سیاسی غرب
شایع و رایج می گردند؛ و بدین ترتیب این مصادر سرطان زای سرمایه داری بشریت
را وارد جنگلی نموده اند که عبور از آن کاری سخت و دشوار می نماید. و سختی
و دشواری که قبل از هر چیز ناشی از عدم آمادگی جوامع بشری و خاصتا حاصل
«سرکوب و خفه شدگی و ناتوانی و بی اراده شدن آنها» می باشد.
و در همین راستاست که:
فواحش و همجنس بازان به مثابۀ آزادیخواه ترین! اهل شرک و
خرافات و پیروان فِرق ضالّه به مثابۀ دیندارترین! مُعتقدین به جدایی دین از
سیاست و حکومت به مثابۀ معتدل ترین سیاسیون! و خلاصه تهوع آورترین و تنفر
آمیزترین کارها (بصورت وارونه!) به خورد بشریت داده می شود.
لکن اگر سؤال شود که پس داستان چیست و مسئله از چه قرار است! جواب
موحدین آزادیخواه بدینصورت میباشد:
«هدف اصلی
براندازی مفهوم انسان و انسانیت و دین و اخلاق است»؛
بنحوی که در میان بشریت این مفاهیم و روابط ناشی از آنها رخت بر
بندد و جز ماده گرایی افسار گسیخته و عملَگی بشریت (و استخدام جوامع تحت
سلطه در حروب و تنازع بی پایان) چیزی باقی نماند. و این همان چیزی است که
فکر و فرهنگ مادی و سرمایه داری آن را اقتضاء میکند. و چون در برابر این
مسیر مادی و فرهنگ انسان برانداز (که نسل بشری را حیوان تحول یافته و حیوان
اقتصادی و حیوان جنسی تلقی میکند و او را به مثابۀ بنی میمون می نگرد)، دین
توحیدی اسلام قرار دارد، در نتیجه ضد اسلامی شده است، و از این جهت حالا هر
مسلمان فعال و مبارزی از نظر سلطه گران استبدادی - استعماری، ارهابی و
آدمکش بحساب می آید؛ و حتی حقوق بشر و دمکراسی ادعایی عملا شامل حال
مسلمین! نمی شود. و این امری است که بسیار آفتابی شده و در تمام جهان اسلام
آزادی و مردمسالاری با موانع جدی (استبدادی - استعماری) روبرو شده است.
بدین ترتیب؛ در
فکر و فرهنگ مادی - نفسانی و مبنی بر تنازع بقاء و سلطه گری (که نظریات
ماده گرایانه و قدرت ذو الابعاد و ماکیاولیت سیاسی را مبنای کار خویش قرار
داده است)، چیزی به نام انسان و ثوابت انسانی و مبانی اخلاقی وجود ندارد. و
این همان مادیت سرمایه داری است که حالا هم (بعد از همۀ
استعمارگریها
و
جهانخواری قرونی
و ایجاد نظامهای استبدادی دست نشانده و تحمیل مرزهای
جعلی و ترویج نژادپرستی و......) مدعی حقوق انسان و آزادی اوست
(اومانیسم لیبرالی)، و طبعا اومانیسمی که معتقد به جدایی بشر از خالق و
اخلاق است و روی «غرور و خودخواهی» و «مادیتِ افسار گسیخته» و «قدرت غلبه و سلطه جویی»
و «تنازع اقوام و شعوب» بناء شده است، نتیجه ای غیر از این نخواهد داد. و
از این جهت، بدیهی مینماید که در این طریقِ
«مأخوذ از رابطۀ جنگلی و متکی به نظریۀ منشاء انواع و تلقی بنی آدم بعنوان
بنی میمون»، آزادی بشریت در انحطاط و هرزگی و سقوط حداکثر (آزادیهای
تخدیری!) جستجو و دنبال شود؛ آزادی که آخرین مراحل انحطاط و هرزگی محسوب
شده و در موارد فوق الذکر جلوه گر شده است. و همین است که امروزه و بر اساس
غربگرایی و تحت سلطه و سیطرۀ جهانی غرب (و در عصری که قرار بود بشریت اهل
علم و تمدن و انسانیت شود)، رابطۀ جوامع و دُوَل حاکمه بر مبنای «مادیت
الحادی و تنازع بقای جوامع و ماکیاولیگری سیاسی» و مشخصا «سرقت و غارت و
سلطه گری» استوار شده است؛ و فواحش منحط و همجنس بازان و باندهای مافیایی و
تُجّار بردگان جنسی و فروشندگان اعضای بشری و رؤسای سازمانهای جاسوسی و
خرافه بازان مذهبی و افسانه سرایان نژادپرست و...... موفق ترینها شده اند.
همان کسانی که از منظر تـوحیدیِ اسلام «كَالْأَنْعَام»
و
پَست تر از پَست
هستند (أُولَٰئِكَ كَالْأَنْعَامِ
بَلْ هُمْ أَضَلُّ - همانند حیوانات و بلکه گمراه تر)، و الحق جای این مجرمین قهر جهنم است
(فِي
الدَّرْكِ الْأَسْفَل مِنَ النَّارِ)،
نه سلطه و سیادت بر بشریت.
اینست که
در این بازار مُنحط و شوم،
سلطه
گران مادی و ماتریالیست، بجای اهتمام و توجه به آزادیِ اراده و اختیار و
انتخاب بشری و نجات جوامع جهانی از استبداد و حروب و تنازع (که اصلا خودشان
بانی و آتش بیار آن هستند)، زشت ترین مفاسد و پایمال کنندۀ همۀ انسانیت را
به مثابۀ نمادهای آزادی و حریت بشر! تحمیل می کنند؛ و در همین راستا و جهت
سیطرۀ مادیت و بی ارادگی بشریت
«آزادیهای
توحیدی و رشد دهنده و اخلاقی» مورد تهاجم اشغالگران و استبدادیان بی
اخلاق واقع می شوند. و مشخصا فعالان مسلمان و حرکات اسلامی (زیر عنوان
ارهاب!) از طرف مستبدینِ سلطه گر و بی دینانِ مادی و بی اخلاق به شدت سرکوب
و ممنوع الفعالیت شده اند، تا جایی که حتی ذکر نام الله و بسم الله گفتن
بسیار مشکل گردیده است، و عوامل استبدادی - استعماری آن را تحمل نمی کنند.
و خاصتا عوامل غرب در جهان اسلام و در جوامع اسلامی (بنابر ذات و ماهیتی
وابسته و دست نشانده)،
آزادی را بصورتی
خصمانه و اسلام ستیزانه در انحطاط و هرزگی هرچه بیشتر و غرق در نفسانیات پی
می گیرند؛ و این طرز فکر را به زور سلاح و سلطه گری و حاکمیتِ «پلیسی -
ارهابی» و تهدید و تطمیع مسلمین ترویج و تحمیل می کنند. و لکن علیرغم ترویج
و تحمیلِ انحطاط و هرزگی (بعنوان نمادهای آزادی!)، لکن هنوز عــامۀ بشریت
(و عــامۀ مسلمین) چنین وارونگی و تزویری را نپذیرفته و دنبال آزادی از
سلطه و هیمنۀ آنها هستند.
آزادیِ
رشد و ارتقاء مبانی خود را می طلبد
مارکس و انگلس خواهان جامعۀ بی طبقه و جامعۀ بی دولت و اقتصاد عمومی و حتی
لغو خانواده (به مثابۀ یک اهرم طبقه ای) شدند؛ و اما آنچه کار آنها و همۀ
کمونیستها را مشکل و پر دردسر نمود نفس بیشتر خواستهایشان نبود، بلکه زور و
استبدادی بود که برای تحقق اهـــداف کمونیستی بکار گرفته شد (و یا میبایست
بکار می رفت!)، و در نتیجه مسئله از جای دیگری و اصلا از سقوط و زوال
کمونیسم و نظامهای کمونیستی سر درآورد. و حـــال سؤال اینست: آیا زور و
سرکوبی که جهت تحقق اهداف کمونیستی بکار گرفته شد، و حتی در جوامعی (از
جمله در شوروی) میلیونها بشر قربانی آن شدند، یک امر ضروری بود؛ یا می شد
از آن اجتناب کرد؟ از نظر موحدین آزادیخواه، زور و سرکوبگری کمونیستی (در
کلیت خودش) ضرورت داشت و بل اجتناب ناپذیر بود؛ و دلیل اصلی آن در این امر
اساسی نهفته است: «در غیاب دین و اخلاق، وصول
به اهداف غیر مادی و متعالی و فداکارانه امکان پذیر نیست، زیرا ماهیت آنها
انسانی و اخلاقی و دینی میباشد». و طبعا در جوامع اسلامی هم اگر
مسلمین و احزاب و سازمانهای اسلامی بخواهند ما قبل تربیت قرآنی و ظهور نسلی
اسلامی - اخلاقی، اهداف توحیدی اسلام را بر جامعه تحمیل کنند، گرفتار
سرنوشت کمونیستها خواهند شد و اشتباه آنها را تکرار خواهند کرد؛ کمااینکه
در بعضی ممالک چنین شده است (هر چند آنچه بر جوامعی مثل ایران و افغانستان
و صومال و...... تحمیل شده، اسلامیت نبوده است، بلکه سنتی گری و آمیخته ای
از اعراف اجتماعی بوده است، و تحمیل کنندگان آن نیز در واقع نه اسلامیین،
بلکه بهتر است بگوییم قدرت طلبان و جاه طلبانی بوده اند که مقاصد خود را به
نام دین اسلام تحمیل کرده اند). و در موضوع مبانی رشد و ترقی این مطلب
اساسی میتواند بسیار روشنگر باشد:
اصـــــول بنیادین آزادی و آزادیخواهی.
و اما اگر کسی بگوید که مگر غیر از اینست
که جوامع اسلامی «دینی و اخلاقی» هستند و اجرای اهداف و مقاصد اسلامی ممکن
و میسر می باشد؟! جواب ما اینست که:
«چنین امری
حقیقت ندارد؛ و جوامع اسلامی بیشتر نامشان اسلامی است؛ لکن مُحتَوی و ماهیت
عقیدتی و اخلاقی و فرهنگی و اقتصادی و خانوادگی آنها در کلیت خودش سنتی و
عرفی است». و مثلا در جوامع اسلامی حتی یک آیۀ قرآنی (ولو با فهم
سنتی) به درستی اعمال نمی شود. و خلاصه آنچه در ذهن بعضی مُحتَوای دینی و
اخلاقی جوامع موسوم به اسلامی تلقی می شود؛ همانا ماهیت عرفی و سنتی این
جوامع و آداب و رسومی است که به علت عدم تحول و رشد یابندگی (بصورت ناقص و
نامنظم) در میان آنها به چشم میخورد. و همین است که با رشد و تغییر افراد و
اقشار مردم این حقیقت بیشتر هویدا میشود و دوری آنها از دین توحید و اخلاق
اسلامی واضح تر می گردد.
پس (و با توجه به تبیینات فوق الذکر)،
اگر آزادی را به
معنای: صاحب اختیار بودن (نه وابسته) و صاحب اراده بودن (نه مسلوب الاراده)
و دارای عزت و کرامت (نه ذلیل و مُسَخّر) و دارای قدرتِ انتخاب (نه تابع و
موج زده) قلمداد نماییم، و آن را در تضاد با «بی ارادگی و بی اختیاری و
ذلیلی» معنا کنیم، آنگاه بحث ما روی اصطلاح «آزاد بودن و آزادیخواهی» سهل
تر و مفهوم تر خواهد شد، و طبعا روی همین معنای واقعی و این نگرش «مقبول و
قابل پذیرش» وارد میدان توحید و فرهنگ توحیدی می شویم و می گوییم:
توحید در
قرآن یعنی آزادی بشر از سلطۀ اربابان متفرقه و بتهای وَهمی و حقیقی (زوال
شرک و مطلق سازی) و عبور از هوای نفس امّـاره و محیط جبار و تبعیض گر (رشد
و تعالی فردی).
و نظام توحیدی یعنی
نظام آزادی بشر، نظامی که همۀ بشریت در آن (در سایۀ حاکمیت فکر و فرهنگ
توحیدی) برابر و برادر می شوند، و بزرگی و کرامت انسانها تنها بر اساس تقوی
و انضباط و عملکرد صالح و سازنده حاصل می شود. و به تبع آن، موحد یعنی
آزادیخواه و آزاد کنندۀ بشر از دست اربابان متفرقه و مُستبدین سلطه گر، و
همچنین آزاد و رها از نفس امّاره و محیط راکد کننده و اسارت آفرین. اینست
که آزادیِ بشر تنها در توحید و در فکر و فرهنگ توحیدی یافت می شود. و
تــوحید و آزادیِ بشر زمانی متحقق می گردد که این آیۀ کلیدی جامۀ عمل پوشد:
أَفَحُكْمَ
الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا
لِّقَوْمٍ يُوقِنُونَ (مائده -
۵۰): «آیا حکم و
قوانین جاهلی و غیر تـوحیدی را می جویید؟! و چه حکم وقانونی بهتر از حکم و
قانون الله برای اهل یقین و ایمان است؟!».
و در راستای این کلیدگشایی و شفاف سازیِ راه تـــوحید و آزادی، قرآن مُنیر
در آیۀ
۶۴ سورۀ آل عمران، ندای
صریح و قاطعانۀ خود را (جهت مُوَحِّد شدن و آزاد زیستن) چنین به سمع بشریت
می رساند:
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا
إِلَىٰ كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا
اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا
أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ
«ای رسول توحید و آزادی، به منسوبان مکاتب توحيدى اعلام نما که
بياييد بسوى عقيدهٴ توحيد، که بين ما و شما مشترک است، و آن اينکه جز الله
را عبادت و اطاعت مطلق نکنيم و شريک و هم وزنی (در خلقِ خلقت و اطاعت مطلق
و صفات بلاحدود) براى الله قائل نشويم، و بعضى از ما آقا و بالاسر بعضى
ديگر نشوند».
و بدیهی است که معنا و مفهوم توحید (و فرهنگی توحیدی) در مراسمات و عباداتِ
تربیتی هم آشکارا آزادیبخش و نافی تعظیم من دون الله است، و مثلا دست به
سینگی در نماز و همچنین «رکوع و سجده» مختص الله است؛ و چنین اعمالی فقط در
برابر او جائز می باشد. و هر کسی در برابر غیر الله مرتکب چنین کارهایی
شود، در واقع گرفتار شرک و بت پرستی شده است. و طبعا مسئلۀ قربانی کردن نیز
بهمین صورت می باشد، و قربانی برای غیر الله و در پای دیگران (و مثلا
حاکمان) شرک و بت پرستی بحساب می آید. کمااینکه طواف کعبه هم یکی از
نمادهای توحید و یکتاپرستی است، کاری که برای غیر الله حکم شرک و بت پرستی
دارد. و همۀ اینها بیانگر این حقیقت است که در دین توحیدی اسلام غیر از
الله نباید مقدس و تعظیم شود؛ و در این دینِ آزادیبخش و آزاد کننده همۀ
بشریت یکسان و برابر و برادر تلقی می شوند.
در پایان این بحثِ اساسی و
آزادی شناسانه، موضوعی را به مثابۀ مکمل بحث (ناتوانی مصدر شرک و بت پرستی)
از مطلب مبسوط «مَصدر
شرک؛ و سه نوع بُت پرستی» به عرض می رسانیم، و
امیدواریم که روشنگر مطالب و تبیینات فوق الذکر باشد.
ضعف و ناتوانی (عقلی
- نفسی) موجب می شود که بشر از خود مأیوس گردیده و به «عوامل قدرتمند»
پناه ببرد و آنها را فوق بشری؛ یا بشرهای خاص! تصور نماید؛ و از
همینجاست که خرافات و افسانه گری و بت پرستی و مطلق سازی زاییده می
شود؛ امر شومی که پایه و اساس واقعی و حقیقی ندارد و خیال و توهم می
باشد؛ و حاصل ضعف و ناتوانی و درماندگی و نیازمندی بشری است؛ و آیۀ ۲۳
از سورۀ نجم این واقعیت را بصورت رسایی چنین بیان کرده است: إِن
يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ
مَا تَهْوَى
الْأَنفُسُ:
«تنها از ظن و
خیالات و از هواهای نفسانی تبعیت و پیروی می کنند».
این
وضعیت، هم شامل خرافه گری و بت پرستی می شود؛ و هم شامل ابتذال و هرزه
گی و بلا اخلاقی. البته عکس این وضعیت نیز وجود دارد؛ که عبارتست از
احساس قدرت و توانایی؛ چیزی که بنابر عدم توجه به حدود و اندازۀ آن و
یا موقت بودنش اکثرا مایۀ طغیان و غرّگی می شود:
إِنَّ
الْإِنسَانَ لَيَطْغَىٰ أَن رَّآهُ اسْتَغْنَىٰ (علق -
۶ و
۷):
«همانا که نوع
انسان وقتی که احساس استغناء و بی نیازی کرد طغیانگر و سرکش می گردد». و این
بدین معناست که چنین احساس و تصوری معمولا انسانها را در مسیر غرور و
سرکشی قرار می دهد؛ و بجای مطلق کردن غیر خودش و توسل به مجهولات؛ نفس
و اموال و امکانات خود را مطلق می سازد. و روی این اساس می توان گفت:
فرد و جامعۀ موحد و بصیر و آزاد بسیار به سختی بوجود می آید؛ و به
تصریح قرآن حتی آنهایی که ظاهرا مدعی ایمان به اللّه هستند بیشترشان
مشرک می باشند:
وَ
مَا يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُم بِاللَّهِ
إِلَّا وَ هُم
مُّشْرِكُونَ
(یوسف: ۱۰۶):
«و اکثر آنهایی که مدعی ایمان به اللّه هستند، مشرکینی بیش نیستند».
اینست که متأسفانه بیشتر
انسانها یا مُشرک و خرافه پرست می شوند (وقتی که ضعیف و ناتوان و مأیوس
در می آیند و از فرط ناچاری به خیالاتِ بیجا پناه می برند)؛ و یا
گرفتار غرّگی و احساس بی نیازی می گردند (زمانی که پیروزی کسب می کنند
و قدرت و امکانات شان مانع بصیرت و واقع بینی می شود). و در هر دو صورت
این انسانِ هَلوع و غیر مستقِر توازن پیدا نمی کند و در
«صراط مستقیم توحید» قرار نمی گیرد و
زندگی را در تذَبذُب و نوَسان طی می نماید: هنگام ضعف از خودش مأیوس
و بصورت بیجا و خیالی به غیر خود توسل می جوید و گدای درگاهها و
دربارها می شود؛ و اما هنگام پیروزی همان مأیوس و گدامنش! دچار غرَّگی
و خودپرستی شده و از غیر خودش احساس بی نیازی می کند؛ و مست قدرت و
ثروت شدن بهمین معناست. اما انسان عاقل و بینا و صاحب عزم و توانایی
(اهل توحید و قوانین طبیعی) بجای
یأس و خیال و خرافه پرستی و یا ابر قدرت سازی از خویش! به نیروی خلاق و
توانایش (که خالقش به او بخشیده) و به زمینه های اجتماعی و همکاری
اطرافیان (که همیشه محتاج آنهاست) متوسل می گردد، و جز عمل قانونمند و
حاکم بر خلقت را مُثمر ثمر و نتیجه بخش نمی داند. و هنگام کسب پیروزی
هم (در سایۀ عملکرد مؤثر و معقولش)، بجای غرور و غرّگی و فراموش کردن
قوانین توحیدی و همکاری دیگران، از در شکر و تواضع در می آید. به عبارت
دیگر، انسان مُوَحد و عزیز و شاکر، نه ذلیل و گرفتار ظنیات باطل می
شود؛ و نه هنگام پیروزی دچار غرور و غرّگی و استغناء می گردد؛ و مَنهج
او ترجُمان این آیۀ توحیدی است: قُلْ هَٰذِهِ
سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَىٰ بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ
اتَّبَعَنِي - یوسف:
۱۰۸): «بگو اینست
راه من؛ که بر مبنای بصیرت و واقع بینی بسوی توحید و اسلامیت دعوت می
کنم، و این روش من و پیرُوان من است». و
این یعنی حرکت بر اساس قوانین توحیدی و بصیرت بشری؛ روشی که تا حال
عمومیت نیافته و بشریت هنوز بدان نرسیده است.
آری؛ بیان و توضیحات فوق الذکر مسئله را بخوبی روشن
می سازد و ما را بدین نتیجه می رساند که: مصدر شرک و بت پرستی در هر
زمانی و در هر بعدی از ابعاد، همانا «نفس
نادان و ناتوان و
غریزی»
است، بدین صورت که:
اولا جهالت و نادانی و بی خبری
بشریت را گرفتار اوهام
و خرافات و به تبع آن مُبتلا به «انحراف و بی راهگی» می سازد؛ و این
یکی از عوامل اساسی شرک و خرافه پرستی است؛ چرا که در چنین وضعیتی
انسانها و جوامع بشری همانند اطفالی می مانند که زمینۀ تفکر و تعقل را
از دست می دهند؛ و طبعا پدیدۀ شــرک حاصل عقب ماندگی عقلی بشری است.
عامل اساسی دیگر شرک و خرافه پرستی
همانا «ضعف و ناتوانی
شخصیت»
و از دست دادن عزت و اراده مندی
است، ضعف و ناتوانی که بشریت
را بلا اراده و خوار نموده و او را در مقابل امیال و امور مجهول تسلیم
می سازد،
بنحوی
که او را
در مقابله با محیط و جبرهایش
بلا
دفاع می گذارد؛ و این
بی شخصیتی و
بی ارادگی منتهی به «غلبۀ
حیوانیت بر عقلانیت و ارزش های اخلاقی» می شود.
و عامل سومِ شرک و خرافه پرستی
هم عبارتست از «مادیت و
اصالتِ لذات جسمی و منافع شخصی»، عاملی که از جهانِ بشریت جنگلی درست
میکند و در آن کسی در مقابل دیگری جوابگو نمی شود، و همۀ خودپرستی ها و
انحصار طلبی ها و ظلم و سلطه گری ها و دگرستیزی ها «امری بدیهی» در می
آیند؛ و تقوی و تربیت بشری، خیالی و غیر قابل وصول! و احیانا مانع
زندگی! قلمداد می شوند.
بنابر این؛ نفس نادان و ناتوان و مادی
-
نفسانی
پایۀ شرک و بت پرستی است؛
کمااینکه همین نفس
پست و
غریزی
است که در سایۀ «تعلیم
و تربیت و تزکیه» می تواند مصدر «علم و عقل و اخلاق»
شود؛ و تاریخ بشری هم شاهد این واقعیت هاست.
سازمان موحدین آزادیخواه ایران
۹ رمضان ۱۴۳۶ - ۵ تیر ۱۳۹۴
|