ظنّ تُهی از حقّ؛ و حقّ بدون آزادی!

بنابر نصوص قرآن، ظن و گمان (ذهنیات و خیالات باطل) بنی آدم و جوامع بشری را از «حق و حقیقت» و واقعیات و حقایق است بی نیاز نمی کند؛ حق و حقیقتی که عبارتست از هر چیزی که متناسب و در جای خود و عاقبت به خیر باشد: إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا (یونس - ۳۶): «همانا که ظن و گمان کسی را از حق و حقیقت بی نیاز نمی سازد»، کمااینکه حق و حقیقت بنی آدم و جوامع بشری را از آزادی بیان (به مثابۀ مَجرای ظهور حق و حقیقت) بی نیاز نمی سازد. و طبعا بدون آزادی بیان هرگز بشریت به حق و حقیقت نخواهد رسید و از ظن و گمان (اکاذیب و خرافات) بیرون نخواهد آمد. چرا که حق و حقیقت از طریق آزادی بیان ظاهر و اثبات می شود و از همین راه  ظنّ و گمان و خرافات محو و زائل می گردند. اینست که بجز آزادی راهی برای بیرون آمدن از ظنّ و گمان و حرکت بسوی حق و حقیقت وجود ندارد. و دلیل تداوم افکار و عقاید ظنیّ و خرافی و علت شیوع دروغ و حیله گری، ناشی از فقدان آزادی بیان و حاکمیت استبدادی و بقای فرهنگ راکد و بلاتغییر است. بهمین خاطر، رسالت توحیدی اسلام (صرف نظر از میزان تحقق آن) قبل از هر چیز برای برقراری آزادی بشر و میسر نمودن بلاغ مبین و بت شکنی آمده است: فَبَشِّرْ عِبَادِ، الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ (زُمَر - ۱۸): «پس بشارت باد بر کسانی که سخن شنو {آزادمنش} هستند و از بهترین سخنان تبعیت و پیروی می کنند». همچنین این رسالت وحیانی جهت زوال وضع استبدادی و بت پرستانه ظهور کرده است: ويَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالأَغْلاَلَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِـمْ (اعراف - ۱۵۷): رسول آنها را {جامعۀ مدعو} از موانعی که عامل فشار و سختی هستند و مثل غل و زنجیر دست و پایشان را بسته بود از سرشان بر می دارد». و همۀ اینها نیز برای وصول به حق و عدالت نازل شده است: لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَ الْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ (حديد آيۀ ٢۵): «به تحقيق رسولان خود را با دلايل روشنگر و تبيين کننده ارسال کرديم، و همراه آنان کتاب و ميزان (اصول و قواعد) نازل کرديم {تا در سايۀ آنها} مردم براى عدالت قيام و آن را برقرار سازند». بنابراین، حق بودن و حقانیت داشتن و روی حق ایستادن، بدون آزاد بودن و آزادی داشتن و در آزادی زیستن به نتیجه نخواهد رسید و چیزی را نصیب بشریت نمی سازد، و در وضعیت استبدادی، حق و حقیقت نیز تبدیل به ذهنیات می شود و مثل ظنیات و خیالات «بلا اثر» می ماند.