بسم الله الرحمن الرحیم

اراده و قدرت؛ لازمۀ آزادی و مردمسالاری

هميشه اينطـور تصور شده و يا اينطور تفهيم شده که اراده و قدرت تنها براى «زوال و کنار زدنِ نظامهاى استبدادى» و يا اخراج استعمارگران و اشغالگران بکار مى آيد؟! اما آنچه بدان توجه نشده و يا کمتر بدان پرداخته شده، نيازمندى آزادى و استقلال و مردمسالارى به «قدرت و ارادهٴ سياسى» جهت تحقق و برقرارى آنست. اين وضع در رابطه با امور ديگر نیز صدق مى کند و توجهات اکثرا بسوى «موانع موجود و در تیررس چشم!» جلب می شود، تا آنچه بايد جایگزین گردد و مایۀ رشد و ترقی شود. اينست که «پيروزى بر دشمن» بسيار آسان تر از رسيدن به «اهداف اصلى» شده است، اهدافى که اصل مبارزه براى آنهاست، و دليل اتخاذ دشمن نیز ظاهرا ناشى از مانع بودنش براى رسیدن به اهــــداف گشاینده و رشد دهنده است. از این جهت مى بينيم که تنها در اين «صد سالۀ اخير» با وجود دهها مورد از سرنگونى و اِسقاط نظامهای استبدادى و اخراج استعمارگران و اشغالگرانِ رنگارنگ، لکن (و علیرغم آن) تعداد پيروزی هايى که منتهى به «اهــداف مبارزه» و استقرار آزادى و مردمسالارى شده باشد بسيار اندک و ناچيز است. و اينهم ناشى از اين واقعيت است: بجاى اينکه در مبارزات سياسى «آزادى و مردمسالارى و کثرتگرايى» اصل قرار داده شود، نابودى و درهم شکستن دشمن «هدف اصلى و نهايى» می گردد، و جَوّى بوجود مى آيد یا جَوّی بوجود می آورند که زمینۀ استقرار نظام استبدادیِ بعدى و انحصارطلبى نيروهاى جديد و حذف جريانات مختلف فکرى و سياسى مُهيّا و امکان پذیر گردد. و چون بعد از پيروزى بر دشمن، اهداف مبارزه پى گيرى نمى شود، در نتيجه پيروزيهاى بدست آمده عقيم و همه چیز در پيروزى بر دشمن خلاصه می گردد، بدون اینکه ماهیت و مُحتَوای کنار رفتگان و به حکومت رسیدگان «تفــاوت اســاسی» داشته باشد، الا اینکه مکان و موقعیت «استبداد حاکم و محکوم» عوض شده است (تغییر مکان استبدادیان حاکم و محکوم). بدیهی است که درچنین تغییر و تحولاتی (که شکلی و فاقد تفاوت مُحتوایی است) معمولا اشخاص و نفرات جدیدی ظاهر می شوند و بجای اشخاص و نفرات قبلی حُکمرانی و زورگویی می کنند.

بدين ترتیب، در بیشتر انقلابات و در میدان تغيير و تحولات سياسى، فقط صاحبان قدرت و نام نظامهای استبدادى عوض می شود، بدون اینکه تغییر و تحولی در سرنوشت جوامع انقلاب کرده حاصل گردد. به عبارت دیگر، در جریان جابجایی «قدرت سیاسی» اهداف مبارزه و خواستهای اعلام شده «تحریف و فراموش» می گردند و انقلابات صورت گرفته عقيم و بلااثر مى مانند، و ذات و ماهیت نظام استبدادی استمرار می یابد. اما بدون شک، اين واقعيت تلخ از ماهيت و ريشه هاى «مبارزه اى» که راه اندازى میشود نشات میگیرد، و امکان تحریف و فراموشی اهداف مبارزه، از اول مبارزه و فعالیت قابل تشخیص و شناسایی است، زیرا در انقلابات و تحولات سیاسیِ عقیم شونده، من البدایه مهار مبارزه و قیام بدست اهل «شرک و استبداد و استعمار» می افتد، همان کسانی که بالاخره یا سنتی و عقب مانده و استبدادمنش هستند، یا وابسته گرا و عامل خارجی و دست نشاندۀ استعمار، حقایقی که تنها بر عوام الناس و افراد بیخبر پوشیده و مجهول میباشند. پس این جزو مسلمات است که پيروزى بر دشمن بسيار آسانتر از رسیدن به آزادى و مردمسالارى و کثرتگرایی و برپا نمودن نظامی است که بصورت ریشه ای به وضع استبدادی - استعماری موجود پایان بخشد، همانطور که حاملگى زنان خيلى ساده تر از بزرگ کردن و «پروردن اطفال» است، خاصتا اطفالی که آزادی و استقلال طلبی و مردمسالاری در وجودشان نهادینه شود.

حال اين مسئلۀ اساسى مطرح می گردد که پس آزادى و مردمسالارى چگونه بر قرار و میسر می شود؟! جواب این سؤال بدین قرار است: جهت رسيدن به آزادى و مردمسالارى «دو مرحله» بسيـار کليدى هستند: مرحلۀ اول عبارتست از دورۀ سلطه و حاکمیت استبدادى، و مرحلۀ دوم عبارتست از چگونگى پيروزى بر سلطه و حاکمیت استبدادى. در مرحلۀ اول اگر مخالفان نظام استبدادى، عُمال برگزيده و دست نشاندۀ استعمارگران باشند، در آن صورت کار از اول «لنگ و معیوب» و همه چيز پوچ و بى معنا میشود، و هر تلاشی هم که در آن راستا صورت گیرد عقيم و ناکام می ماند. اما اگر مخالفانِ نظام استبدادى «آزادیخواه و مردمسالار» باشند، در برابر آنها «دو مسئلۀ اساسى» قرار می گيرد: يکى مسئلۀ سازشکارى و رها کردن هدف آزادى و مردمسالارى، و ديگرى استقامت و پایداری تا تحقق آزادى و مردمسالارى. در اين گيرو دار: اگر مبارزه اى به سازش کشيده شود و اصول آزادى و مردمسالارى را رها سازد، اين به معناى خيانت به اصول مبارزه بوده و طبعا متعاقب آن چيزى از «اهداف مبارزه» باقى نخواهد ماند. و در آن صورت با غلبه بر دشمن استبدادیِ حاکم، تنها چيزی که تغییر میکند «جابجايى قدرت سیاسی» و حاکمیت مستبدین جـدید به جای مستبدین گذشته و تداوم نظام استبدادی به شکل و شمایل تازه است. پدیده ای که در رابطه با آن مثالهای زیادی وجود دارد، لکن تغییر نظام سیاسی در ایران و سقوط نظام استبدادیِ پهلوی و جانشینی نظام استبدادیِ ولایت مطلقه نمونه ای روشن و نزدیک از این تغییرات صوری و بیثمر است، و حالا هم استعمارگران غربی دنبال آنند که بعد از نظام ولایت مطلقه (بجای نظامی آزاد و مردمسالار) یک نظام استعماری - استبدادی را بر ایران تحمیل کنند.

و اما در مرحلۀ دوم: اگر مبارزانِ پيروز بخواهند بر اهـــداف آزادیخواهانه و استقلال طلبانه و مبنی بر حاکمیت مردمی استقامت بورزند، بايد آن اراده و قدرتی داشته باشند که سنگ اندازی ها و توطئه هاى استبدادی - استعماری را خنثى و بلااثر نمايد، چیزی که از «دو طريق» حاصل می شود: يا بايد قوم و اجتماعی متحد و صاحبِ اراده و قدرت وجود داشته باشد که به کمک آن بتوان با استبدادیان و استعمارگران و عُمال رنگارنگ آنها مقابله نمود و هزینه های رسیدن به آزادی و مردمسالاری را پرداخت کرد، امری که با توجه به ماهیت جوامع استبداد زده و فرهنگ «عامیانه و سلطه پذیر آنها» دشوار و ناممکن می نماید، و تجربیات موجود و طولانیِ مبارزات آزادیخواهانه نیز همین را نشان میدهد. و يا اينکه جهت حفظ اهداف آزادیخواهانه و رسیدن به حکومت مردمی بايد با «اقوام و جوامع هم مسیر» و دارای تاریخ و تمدن و اهداف مشترک، متحد و یک صف گردید، و از این طریق در راه تحقق آزادى و مردمسالارى تلاش و مقاومت نمود، و با درهم شکستن موانعی که «استبداد و استعمارِ زخم خورده» ایجاد کرده و میکنند، راه آزادى و مردمسالارى و رشدیابندگی را هموار کرد. و طبعا تحقق هر يک از اين دو طریق نيازمند «جامعه ای مُصمم» و «رهبریتی مردمی» است، زيرا کاری که براى مردم و حاکميت آنهاست، تنها در سایۀ ارادۀ مردمی و رهبرى مردمى ميسر می شود. و بالاخره اين اراده و قدرت مردمی و رهبرى آزادیخواه و مردمسالار است که ميتواند آزادى و مردمسالارى را عملی سازد و نظامی متکثر و رشدیابنده را برقرار نماید.

البته بلا ترديد، عقايد سنتی، اعراف مستبدانه، تعصبات قومى و مذهبى، و نيز منافع نامشروع سياسى و اقتصادىِ اقشاری از اجتماع، موانع بزرگى در راه آزادى و مردمسالارى و رشد فراگیر بحساب می آيند، و اين «عوامل استبداد پرور» مایۀ استمرار نظام استبدادى هستند، زيرا این ماهیتها و اعراف متعصبانه و منافع نامشروع، غير از خود و اهداف مادیِ قشر و قبیلۀ خود چیزی را برسمیت نمى شناسند، و مبتلایان به این عوامل استبداد پرور تنها به حاکميت و منافع انحصارى خود مى انديشند، و هر وقت فرصت نمایند نظام سياسى مملکت را به قبضۀ خود درمی آورند؛ و طبعا در این مسیر استبدادی و خودپرستانه و مُخرِّب، سلطه جویان داخلی و خارجی نيز هميشه پشتبان آنها میباشند. وهمینجاست که قضیۀ اختلافِ رهبرىِ آزاديخواه ومردمسالار «با اقشار سنتی، انحصارطلبان، صاحبان منافع نامشروع، و استبدادمنشان» ظاهر میشود، مرحله ای که رهبرى آزاديخواه و مردمسالار را در يک «دو راهۀ جديدی» قرار میدهد، بدین ترتیب که: يا بايد با عقايد و عادات سنتی، انحصار طلبان استبدادی، صاحبان منافع نامشروع و..... سازش نمايد و به رؤساى نالايق و متنفذ امتیاز و موقعيت بدهد (کارى که رسيدن به آزادى و مردمسالارى را منتفى مى سازد و زمينه را براى فساد و باندبازى و چپاولگرى باز مینماید)، و يا اينکه برخى از مردم و آنهايى که «تغيير و تحولات آزاديخواهانه و مردمسالارانه» و اجراى قوانين مملکتی را تحمل نمى کنند، وادار به اطاعت و التزام به قوانین منتخب نماید (که آنهم ممکن است به تفرق و چند دستگى و شورشهاى داخلى منتهى شده و مورد سوء استفادۀ قدرتهاى استعماری قرار گيرد، و حتى میتواند به جنگهاى داخلى کشیده شود، وضعى که همه چيز را ويران می سازد.

لکن در این وضعیت حساس، بهترین روش اينست که رهبرى آزاديخواه و مردمسالار (به هر طریقی که شده) اقشار و اشخاص نامنسجم و آنهايی که نتايج آزادى و مردمسالارى و قانونمدارى را تحمـل نمى کنند، به سر راه آورد و آنها را وارد جریانِ آزادى و مردمسالارى نماید. اما چنين کارى اگر «دو شرط اساسى» نداشته باشد، رهبرى آزاديخواه و مردمسالار (خودش و بدست خودش) تيشه به ریشۀ آزادى و مردمسالارى می زند: شرط اول اينست که چنين کارى باید مورد حمايت عاقلانۀ اقشار وسيـع مردم و جريانات آزاديخواه و مردمسالار باشد، و در نظر سنجی هايى اين کار و برنامه ضرورى تلقى شود. شرط دوم آن اينست که چنين اقدامى صرفا براى استقرار آزادى و مردمسالارى و تنها به قصد «بازگرداندن جريانات غیر منسجم» با آزادى و مردمسالارى انجام داده شود و باعث شود که آنها تن به «آزادی و انتخابات آزاد» بدهند، نه به قصد حذف و نابودى آنهايى که تسليم آزادى و مردمسالارى و انتخابات آزاد نمی شوند. در غير اين صورت، حذف مخالفين (به حق يا باطل) وضعيت را خطرناک و استبدادى می گرداند و رابطۀ سلطه گر و زير سلطه را تداوم مى بخشد، و نتیجتا بن بست سياه و مخرب استبدادی (که ام المشکلات بشریت استبداد زده است) به زحمت گشوده می شود.

آری؛ اگر چنين نبود و رسیدن به آزادی و مردمسالاری سهل و آسان بود، بالاخره بشريت و جوامع بشری طی تاريخ طولانی گذشته به چيز ملموسى در رابطه با آزادى و مردمسالارى و زندگی مسالمت آمیز دست می یافتند، و خاصتا «مسلمين و جوامع اسلامی» در طول تاريخ ۱۴۰۰ ساله ای که از دعوت و هدایت آنها به راه توحید و آزادی می گذرد می توانستند کارى بکنند و به نتيجه اى برسند. اين مشکل اساسى و عقيم شدن تلاشهای بی پايان آزاديخواهان و مردمسالاران و حتی «فداکاری پیامبرانِ توحید و آزادی» جهت رسیدن به آزادى و مردمسالارى و بنای حق و عدالت، دقيقـا ناشى از رابطۀ آزادى و مردمسالارى با ميزان رشد اجتماعى است، بدیصورت که: آزادى و مردمسالارى «نيازمند رشد و انسجام اجتماعى» است، و رشد و انسجام اجتماعى نیز محتاج «آزادى و مردمسالارى» است؛ یعنی وجود یکی وابسته به دیگری است. عکس آن نيز به همین صورت است: یعنی حاکميت استبدادى مانع رشد و انسجام اجتماعى و مایۀ عقب ماندگی اجتماعی است؛ و عدم رشد و انجسام اجتماعى و عقب ماندگی اجتماعی نیز مایۀ تداوم وضعيت استبدادى است، وضعیتی که «عقب ماندگى اجتماعى و تعصبات قومى - مذهبى - عرفى» و به تبع آن تداوم پايمال سازی مردم را تعمیق می بخشد. البته وضع کنونى از جهات بسيارى بهتر از گذشتۀ بشری است، اما راه رسيدن به آزادى و مردمسالارى هنوز طولانى است، و خاصتا با توجه به سلطه گری و حیله گری دُوَل استعماری (که از طرفى بدون غارت جهانى حيات خود را لنگ مى بينند، و از طرف ديگر همين غارتگران مدعى آزادى و مردمسالارى هستند و خواست برحق آزادى و مردمسالارى را به تَله ای براى شکار بشريت تبديل کرده اند) اين راه طولانی تر خواهد شد.

سازمــان مــوحــدين آزاديخــواه ايــران

۱۲ ربيع الثانى ۱۴۲۷ - ۲۰ ارديبهشت ۱۳۸۵